Nerwica

Uleczalna nerwica
Mrzonka czy rzeczywistość?

W dobie XXI wieku, błyskawicznego rozwoju cywilizacji, postępu technicznego, poszukiwania leków na tzw. nieuleczalne choroby skrycie „panoszy się” nerwica – wstydliwa, mało zrozumiała, utrzymująca w cierpieniu zarówno chorego, jak jego najbliższe otoczenie. Naraża na frustrację potrzeb i dążeń, brak satysfakcji z życia, czasami bolesną etykietkę symulanta, ponieważ w badaniach podstawowych, laboratoryjnych oraz specjalistycznych, medycznych wyniki są prawidłowe. A przecież nerwica „naśladuje” wiele chorób. Dlatego objawy zaburzeń nerwicowych należą do najczęstszych powodów zgłaszania się do lekarza rodzinnego. Niektóre objawy są tak trudne do odróżnienia od innych chorób, że pacjenci poszukują ratunku u wielu specjalistów. Statystyki medyczne są alarmujące, gdyż okazuje się, że od pierwszych objawów do podjęcia odpowiedniego leczenia mija kilka, a nawet kilkanaście lat!

Na czym polega nerwica?

Tworzy ją tzw. triada objawów:

• lęk w postaci nieokreślonego niepokoju, paniki, dotyczący części ciała, miejsc, sytuacji,
• zaburzenia wegetatywne, obejmujące m.in. dolegliwości bólowe, zaburzenia snu, zaburzenia łaknienia, czy zaburzenia seksualne,
• egocentryzm, czyli nadmierna koncentracja uwagi na sobie, poczucie krzywdy i bycia nieszczęśliwym, nieuzasadnione oczekiwania wobec otoczenia.

To wszystko wieńczy jeszcze dodatkowo „błędne koło” objawów nerwicowych, czyli lęk nasila objawy wegetatywne, które dalej zwiększają lęk i wzmagają na zasadzie sprzężenia zwrotnego objawy wegetatywne. Jednak istota nerwicy dotyczy życia psychicznego. Nerwica nie jest związana z uszkodzeniem narządów, ale zakłóceniem ich prawidłowego funkcjonowania na skutek przedłużającego się stresu, traumatycznych doświadczeń z przeszłości, które ponownie, nieświadomie dochodzą do głosu pod wpływem kryzysów w dorosłym życiu, czy zmian w życiu, takich jak ślub, urodzenie dziecka, rozwód, strata ważnej osoby czy utrata pracy. Nerwica polega na wewnętrznym konflikcie w naszej psychice, między świadomymi i nieświadomymi tendencjami, np. między indywidualnymi potrzebami psychicznym a obowiązkami, między pragnieniami a kodeksem etycznym czy moralnym, między dążeniami a możliwościami. Jednym z takich konfliktów może być pozostanie z partnerem z poczucia obowiązku ze względu na warunki ekonomiczne, chorobę, dzieci, czy światopogląd. Wówczas objawy nerwicowe można rozumieć jako wyraz nieświadomych emocji, myśli, pragnień, zachowań. Tak jak indywidualny jest człowiek, tak niepowtarzalny jest przebieg choroby, różnorodność objawów, wpływ złożonych przyczyn, składających się na nerwicę.

Leczenie nerwic

To co łączy chorych na zaburzenia nerwicowe to dokuczliwe objawy, a tym samym brak satysfakcji z życia, nieświadomy konflikt wewnętrzny i poczucie jego nierozwiązywalności, specyficzny sposób myślenia oraz przeżywania siebie i świata, które mają źródło w historii życia, doświadczeniach z dzieciństwa uaktywnionych w dorosłości. Czy w tej sytuacji nerwica jest chorobą uleczalną? Na pewno tak, chociaż proces leczenia nie należy do prostych. Często potrzebna jest współpraca psychiatry i psychoterapeuty. Czasami nasilenie objawów wymaga stosowania farmakoterapii, która ma charakter leczenia objawowego, pozwala na doświadczenie ulgi, takie złagodzenie dolegliwości, aby możliwy był proces myślenia o głębszych przyczynach choroby i aktywnej współodpowiedzialności pacjenta za proces leczenia, czyli leczenie przyczynowe. Wówczas można mówić o psychoterapii, w wyniku której pacjent poznaje siebie, poznaje nieświadome znaczenie swoich objawów, a także ich przyczyny. Aby było to możliwe, konieczna jest oparta na zaufaniu relacja z psychoterapeutą, w której bezpiecznie można wyrażać swoje myśli i emocje, uwolnić „zamknięte” sprawy z przeszłości, aby po latach przestały hamować rozwój, pozwoliły na odnalezienie sensu życia, odzyskanie poczucia wartości i tożsamości, otwierały na radość życia. Żal, który nie został przepracowany, to znaczy „przegadany i wypłakany”, pozostaje i trawi od środka. Zmiana stosunku do własnych doświadczeń i przeżyć, akceptacja swoich słabości i mocnych stron, pozwalają na świadomą troskę o jakość teraźniejszego życia, pielęgnowanie wartości i satysfakcjonujących relacji, realizację celów. Uleczalność nerwicy staje się rzeczywistością, pod warunkiem zgody na długofalowe zaangażowanie w proces leczenia, podejścia psychoterapeuty, a także trud rozwoju.